BIERNES TRESE IDIAY GUMIL

Salaysay ni Raquelito B. Cenal

ABRIL 13, 2007. BIERNES.
Gagangay nga aldaw ti panagriknak iti dayta a petsa, ‘Insin, ta saanko a napampanunot a dagus a dayta nga aldaw ket Biernes Trese a kunada. Adu ti agkunkuna, ‘Insin a malas ti kasta nga aldaw, ngem mamati kadi met?
Siak man ti dandani namati a talaga a malas dayta nga aldaw, ‘Insin, idi maturogakon iti dayta a rabii a napanunotko dagitoy a napasamak kaniak iti dayta a nagmalem. Dumngegka . ‘Insin, ta estoriaek…
AMMOM met siguron, ‘Insin, a dayta nga aldaw ti panangrugi ti maika-39 a Kombension Nasional ken Literary Seminar ti GUMIL Filipinas a naangay idiay Currimao, Ilocos Norte. Nagtulagkami babaen iti text ken kumpad Freddie Masuli) a dagasenmi ida kada Kumpad Roy Aragon) ken Mang Jaime Oandasan) nga imian idiay dagusda iti Cagayan State University-Sanchez Mira Compound (CSU-SM). Naggapu ngamin ni Kumpad Roy idiay Tuguegarao City ket iti met Sta. Teresita ken Mang Jaime.
Ti tulagmi, ‘Insin, aglugankami (kaduak ni Rose Ann, ti buridekmi nga agpa-Badoc met) iti bus nga agpa-Claveria a pangdagasanmi kada Board Member Vilmer Viloria ken Manang Ena a baketna tapno makilugankami kadakuada.
KET adtoy ti umuna a kinamalas, ‘Insin:
Iti nasurok a maysa nga oras a panaguraymi nga agkabsat, saanmi met la maurayen daytay bus a nagtulaganmi a pagluganan. Diak met ngarud makontak ni Kumpad Freddie tapno ipakaammok koma nga aglugankam’ lattan iti sabalui a bus. Adu a text ti naipatulodko, ‘Insin, ngem kasla naisalatda amin kadagiti bulbulong ti kayo ta awan pulos ti naurayko a text backna kaniak.
Nagdesisionak ngarud, ‘Insin, nga aglugankam’ lattan iti diep a mapan idiay CSU tapno nasigsigurado nga agkakalugankam’ met lang.
Nadanonmi idan a tallo nga ugur-uray idiay waiting shed iti sango ti pagadalan, ‘Insin ket naammuak idi agangay nga awan load ni Kumpad Freddie ken imbatina ‘diay selponna kenni baketna isu a di nagte-text kaniak.
Nagdiepkami manen a nagpa-Claveria. Dinagasmi met ni Ira, estudiantek iti Sanchez Mira National High School a pangisuruak, a kaduami pay a makigumil. Innemkami ngarud a nakilugan iti Revo ni Boss Vilmer (nasinged nga awagko ken BM Vilmer Viloria).
DAYTOY met ti maikadua a kinamalas, ‘Insin:
Mayat met ti kondisionmi a nagrubuat, ‘Insin, ta malaksid a nalawa iti lugan pinagkapenakami pay nga immuna ni Boss sakbay a naglugankami ngem idi dumanonkami idiay Patapat, Pagudpud, in-inut a naulawkami (Freddie, Roy, Jaime, ken siak). Napalalo a kantiaw dagidiay babbai a kaduami, ‘Insin, (Rose Ann, Ira, ken Manang Ena). Kapilitan nga insardeng ni Boss ti lugan idi dumanonkami idiay Bangui Viewdeck a pakatan-awam, ‘Insin, kadagidiay windmillsda. Madi ta madi latta ngamin ti riknami.
Apaman a nagsardeng ti luganmi, inalistuak ti bimmaba manipud iti likod a paset ti lugan ta talagan a madi ti riknak, ‘Insin, urayko la nadalapus ni Mang Jaime a dumna iti ridaw. Ket intugawko iti maysa a suli iti ruar ti viewdeck tapno igaok ti sakit ti nakemko. Makais-isemka met, ‘Insin.
Kalpasan ngata ti duapulo a minuto, nagluaskami manen a kabunggoymin ti nagluganan ti Gumil Cagayan iti panangidaulo ni Mang Arthur Urata. Madi latta ti riknak ta agkakapsutak iti ulawko ngem ketdi diakon makadul-ok.
Alas 12:30 ngata idi dumanonkami idiay Ernesto G. Go Mega Complex a nakaangayan ti Kombension, ‘Insin.
NAITAYABEN ‘tay kinamalasmo, ‘Insin, kunam ngata ngem adtoy pay ti maikatlo:
Apagbabami iti lugan natan-awandakamin da Kumpad Dexter(Fabito) ken Kumpad Jobert(Pacnis) a nangipayapay iti pingganda.
Simrekkami ngarud tapno inkam’ koma agparehistro ngem pinagpiladakam’ met nga immunan iti panganan. Nakaalaakon iti kanek, ‘Insin, ngem idi tan-awak ti pagyanan ti pepsi umanay laengen a para ken Ira a sarsarunuek. Sumanamtekak a nakiragup kadagidiay kinaluganak. Pagpiaanna, ‘Insin, ta inyam-ammonak ni Kumpad Jobert iti maysa a balasang, ni Emy Rose Pedronan, nangabak iti umuna a gunggona iti salip ti salaysay para kadagiti estudiante ti kolehio. Ngem saanko unay a nadlaw ti pintasna kadaydiay a kanito, ‘Insin, gapu ngata iti bisin ken ulawko.
Idi malpas ti pangaldaw, nangrugi ti panglukat programa, ‘Insin. Napankami met nagparehistro kabayatan ti innalamano kadagiti kagumilan.
Kalpasan a nakarehistrokami, madama idin ti innadal maipanggep iti saribitniw, ‘Insin, innalami dagiti bagmi manipud iti lugan ni Boss ket napankami iti kuarto a pagdagusanmi a taga-Cagayan.

DAYTOY ti maikapat a kinamalas, ‘Insin:
Immuna a napankami iti Currrimao Central School iti bangir ti kalsada manipud iti Mega Complex. Nakitami ti kuarto a namarkaan iti GUMIL CAGAYAN ngem awan met dagiti mausar a pagturogan, ‘Insin. Napanko ngarud inayaban ni Kumpad Dexter iti Mega Complex ket iti kuarto a nagturoganda ken Kumpad Jobert iti napalabas a rabii (Huebes idi simmangpetda) ti nangibatianmi kadagiti kargami. Nagsublikami iti pagseminaran ngem arigna awan pay nangegmi, ‘Insin, inayabannakami ni Mang Arthur ta yakarmi kano dagidiay kargami. Masulitak koma ta medio adayo ti pagnaen abusta maulawak pay lang ken nasakit ti napaligi ken lumteg a kannawan a sakak ngem awan mabalin, ‘Insin.
Nalawa met ketdi ti kuarto a nagakaranmi, ‘Insin, abunaw pay ti danum ngem awan ti bentiladorna ken dagiti ramit nga agdigos kas iti timba ken tabo. Bayagmi met la ketdi a nangibaga kadagiti maseknan addan ti dua a dadakkel nga electric fan kasta met dagiti timba ken tako.
ITI PANAGSUBLIMI iti pagseminaran, madam nga ipakpakaammoda ti maipapan iti On the Spot Poetry Writing Contest nga addaan iti tema a kas iti tema ti kombension – Karit ti Literatura ni Ilokano: Napalabas, Agdama ken Masanguanan. Masapul a buklen daytoy ti 20 a binatog ken maited iti secretariat iti di naladladaw ngem alas 9 ti rabii.
Nabingay ti pasalip iti dua a kategoria – para kadagiti agdadamo ken para kadagiti bangolan.
Agsipudta maulawak pay lang uray idi malpasen ti pangrabii awan iti panunotko ti mangikur-it iti daniw, ‘Insin. Kimitak ti aglawlawko, kasla adda bukod a lubong ti tunggal maysa a manarimaan nga agikur-it.
Ket kasla kinuldingnak ti apal a kunana, “Abusman pay ta awan ti awatem a premio madamdama dimo la padasenen ti mangikur-it? Kitam dagiti kumpadmo: ni Jobert, umuna a gunggona iti daniw ti RFAAFIL; ni Roy, maikatlo a gunggona iti daniw ti RFAAFIL; ni Freddie umuna a gunggona iti AVAIL ken maikapat iti sarita ti Sta. Rafaella Ilokano Community Literary Awards; ni Dexter, maikatlo iti AVAIL; ken ni Emy, umuna agunggona iti salaysay.”
Kadaydi a kanito a nalagipko ti balasang nga inyam-ammo ni Kumpad Jobert. Sinapulko ida ta impasurotko gayam, ‘Insin, ni Ira, idiay kuartoda a babbai. Nakitak ida iti pagtutugawan iti likod a nayariping iti semento a diding ti complex – agsursurat met iti daniw, ‘Insin!
Kinitak ti selponko. Adda pay pito a minuto sakbay ti alas nuebe! Mangikur-itak! Kunak iti bagik, ‘Insin. Nagpakniak ngarud iti kangatuan a tukad ti agdan a makannawan iti likod a paset ti Mega Complex no sumrekka. Kasla apagapaman a napukaw ti ulawko.
Madaman nga agbilbilang iti sangapulo ni Mang Mario Tejada para iti panagrikep ti panangited iti manuskrito nga isalip, idi rugiak ti tumaray manipud iti agdan nga ‘yanko, numona ta nasakit ti sakak, ‘Insin! Apagisu a makabilang iti sangapulo idi maiyawatko ti manuskritok a para agdadamo. Umanal-alak a nagsubli iti likod nga ‘yan dagiti agkakatawa a kabunggoyak ta dida impagarup a sumalipak pay. Kimmaron sa ti ulawko, ‘Insin, iti panagtarayko kasta met ti ut-ot ti sakak.
Idi nangrugi ti panagited iti sertipiko ken premio dagiti nangabak kadagiti nadumaduma a pasalip, siak ti nagbalin a retratista, ‘Insin, ta siak met la ti awan premio nga awaten, piman. Sapay la kantiawannak ni Angkel Miks (Arnold Pascual Jose) nga awankan’ ti laingko ta diak nagpaadbays kenkuana (Palanca Awardee met ngamin ‘suna).
Kabayatan ti awarding, saan latta met a maungpot ti innestoriami ket dimi la ket ngarud napupuotan a madaman nga iwarwaragawagda dagiti innem a finalist ti On-the-spot Poetry Writing Contest iti benneg ti agdadamo. Nagangayanna, ti laeng 69 a maudi a paset ti parbo a naganko a lastminute69 ti nangegko, ‘Insin.
Diak mailadawan ti ragsakko iti dayta a kanito, ‘Insin, ta uray diak pay ammo ti puestok umanayen a nairamank kadagiti nangabak a mangibasa kadagiti daniwda iti kabigatanna tapno idiay a maamuan ti ranggo ti tunggal maysa. Napalalo a yamanko iti Dios, ‘Insin.
Daydiayen ti maudi a paset ti programa kadaydi a rabii. Ket sakbay a nagsisinakami kadagiti babbalasang, kinulitnak ni Ira no nairamanak kadagidiay finalist. Pinadasko nga inlibak ngem nakulit a talaga nga ubing isu a napilitanak a nangibaga iti pudno.
Inal-alamanodak da Ira ken Emy. Daksanggasat ngamin ti insalip ni Emy ta naabak, ‘Insin. Nariknakon kadaydi a kanito ti bara dagiti nalamuyot a dakulapna ken nakitak ti nagpaiduma nga isem kadagiti matana. Banag a pinampanunotko a nagpatnag bayat iti panangbasbasak iti daniwko.
Alas tresen iti parbangon a nakaturogak, ‘Insin! Kadaydi a kanito a napanunotko a Biernes Trese gayam kadayta nga aldaw ket nalagipko amin a napasamak kaniak iti dayta a nagmalem – napintas man ken naalas. Inkarik met iti bagik nga isalaysayko kenka dagitoy, ‘Insin.
KABIGATANNA, inawatko ti maikadua a gunggona iti On-the-spot Poetry Writing Contest iti benneg ti agdadamo agraman ti P700.00 a premio, ‘Insin!
Napalalo a ragsakko, ‘Insin, ta malaksid a nakagun-odak iti gunggona kadaydi nga aldaw ka-textko pay ni ading balasang kabayatan a sursuratek ‘toy salaysayko!
Ita, ‘Insin, mamatika pay lang a malas ti Biernes Trese?